Artykuły naukowe

Numer IV 2019
„Niegrzeczne” naczynia. O postrzeganiu obsceniczności w prekolumbijskiej kulturze Majów

Terminem „Majowie” określa się najczęściej grupę ludów zamieszkujących dziś tereny wschodniego Meksyku, Gwatemali, Belize, zachodniego Hondurasu i Salwadoru, które są spokrewnione ze sobą językowo, a także prekolumbijskie społeczności złożone, będące ich przodkami. Starożytni Majowie od ponad dwustu lat stanowią przedmiot zainteresowania badaczy i szerokiej, międzynarodowej publiczności.

 

PEŁNA WERSJA ARTYKUŁU DO POBRANIA
 

 

STRESZCZENIE
Kultura Majów pozostawiła po sobie liczne przekazy ikonograficzne w postaci scen figuratywnych najczęściej znajdujących się na naczyniach ceramicznych, które mogą  życia społecznego. Jednym z fenomenów zwykle wzbudzających wyjątkowe zainteresowanie zarówno naukowców, jak i szerokiej publiczności są niektóre praktyki kulturowe Majów, odbierane jako przekraczające normy kulturowe współczesności. W artykule zostaną omówione dwa przykłady takich zjawisk. Pierwszym będą sceny figuralne prezentujące libacyjne praktyki doodbytniczej konsumpcji alkoholu oraz zwróconej treści żołądkowej. Drugim – scena humorystyczna zawierająca seksualizmy i wulgaryzmy w inskrypcji na naczyniu ceramicznym. Należy zwrócić uwagę, że szczególne traktowanie majańskich praktyk libacyjnych przez dzisiejszych odbiorców wynika z rektofobicznych i emetofobicznych awersji znanych w zachodniej kulturze, oraz na to, że nie wszystkie aspekty rdzennej amerindiańskiej seksualności i obsceniczności są przez nas dobrze rozumiane, chociaż zdaniem części badaczy Majowie znali i lubili „niegrzeczne” żarty.
SUMMARY „Naughty” vases. Modern perceptions of obscenities in Ancient Maya culture
The Maya culture left behind numerous examples of iconographic sources in the forms of figural representations and textual inscriptions on ceramic artifacts. Among those which strike most interest, both for the scientific community and the general public, are the ones which are perceived to be transgressing contemporary cultural norms. This article is going to discuss two such phenomena: the figural representations of the ritual applications of enemas consisting of alcohol and vomit, and the vulgar and sexually implicit inscriptions on ceramics. It has to be noted, however, that this special treatment of Maya libation rituals stems from the rectophobic and emetophobic attitudes of the Western culture. Furthermore, not all aspects of indigenous Native American sexuality and obscenity are thoroughly understood, though some researchers claim that the Maya knew and enjoyed dirty humor.
Zapraszamy do składania zamówień na prenumeratę i numery archiwalne
Autorzy
AUTOR
Michał Gilewski

Doktorant na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, współpracownik Ośrodka Badań Prekolumbijskich UW. Uczestnik badań archeologicznych w Gwatemali oraz Peru. Przygotowuje pracę doktorską poświęconą problemowi rolnictwa prekolumbijskiego w południowej Gwatemali.
Wróć
  linia Newsletter

Chcesz być na bieżąco informowany o aktualnych wydarzeniach i artykułach? Zapisz się do newsletter.

Oświadczam, że zapoznałem się i akceptuję: Polityka prywatności